Rusya Türklerinin ve Müslümanlarının Milli ve Medeni Bilinçlenmelerinde Tercüman Gazetesinin Rolü
(The Role of the Tercüman Newspaper in the National and Civil Awareness of Russian Turks and Muslims
)
|
Author
|
:
Taybe Topsakal
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2018
|
|
Number |
:
8-2
|
|
Page |
:
398-413
|
Özet
İsmail Gaspıralı ve kendisinin neşrettiği Tercüman Gazetesi, Rusya Müslümanlarının milli ve medeni seviyelerinin yükselmesinde, eğitimin Avrupa tarzında yapılmasında, kadınların eğitim ve haklarının ilerlemesinde, dini kurumların düzenlenmesinde, bütün Türkleri birleştirebilecek ortak bir Türkçenin oluşabilmesinde büyük çabalar sarf etmiş ve mücadele etmiştir. Tercüman Gazetesi, Rusya Türkleri ve Müslümanları açısından Rusya içinde en uzun yayın hayatında kalabilen, halkı aydınlatan, halkı köhne düşüncelerden arındırmayı amaç edinen ve cahilliğe karşı savaş açan çok önemli bir gazetedir. İsmail Gaspıralı dilde, fikirde, işte birlik idealini gerçekleştirmek amacıyla Tercüman Gazetesi’nde yazılar ve makaleler yayımlanmıştır. Özellikle eğitim meselesi, kız çocuklarının eğitimi gibi konular gazetede sıkça yer almıştır. Eğitimde eski usullerden yeni usullere geçilerek daha kolay okuma ve yazmanın öğrenilmesini sağlamak amacıyla Tercüman Gazetesi halkı bilinçlendirmede ve aydınlatmada büyük katkılar sağlamıştır. Ayrıca gazetede Osmanlı Devletiyle ilgili de birçok makale ve yazı da neşredilmiştir. İsmail Gaspıralı Rusya Müslümanları için Osmanlı Devletini örnek almıştır. Çünkü o dönemde Müslümanlar arasında medeni ve birçok konuda en ileride olan devlet Osmanlı Devleti idi. Bu makale öncelikle Tercüman Gazetesini neşreden İsmail Gaspıralı ile ilgili bilgi vermekle başlamakta, Tercüman Gazetesi hakkında ayrıntılı bilgiler vererek devam etmektedir. Daha sonra Tercüman Gazetesi’nin bölümleri ve içeriğiyle ilgili bilgi verilmekte, çalışma Tercüman Gazetesi’nin amacı, dili, eğitime verdiği önem, gazetede yer alan yazı ve makalelerden örneklerle son bulmaktadır.
Anahtar Kelimeler
İsmail Gaspıralı, Tercüman Gazetesi, Ortak Türkçe, Ceditçilik
Abstract
İsmail Gaspıralı and the Tercüman Newspaper which he distributed made a great effort and struggle to raise the national and civilian levels of the Muslims of Russia, to make the education in the European style, to advance the education and rights of women, to organize the religious institutions, to form a common Turkish that could unite all the Turks. Tercüman Newspaper is a very important newspaper in Russia for the Turks and Muslims of Russia, which can stay in the longest broadcasting life, enlighten the people, aims to purge the people from the old ideas and wages ignorance. İsmail Gaspıralı has published essays and articles in Tercüman Newspaper in order to realize the ideal of unity in language, opinion and work. Issues such as education, girls' education, etc. were frequently included in the newspaper. Tercüman Newspaper has made great contributions to raising public awareness and enlightenment in order to aim at learning how to read and write more easily by shifting new methods in education. In addition, many papers and articles related to the Ottoman Empire were published in newspapers. İsmail Gaspıralı took the Ottoman State as an example for the Muslims of Russia. Because, at that time, the Ottoman state was the most advanced state among many Muslim communities. This article begins with giving information about İsmail Gaspıralı, who disseminates the Tercüman newspaper, and gives detailed information about Tercüman Newspaper. Afterwards, information about the sections and the contents of the Tercüman Newspaper is given and the study ends with the aim of the Tercüman Newspaper, its language, the importance it attaches to education, and the articles in the newspaper.
Keywords
İsmail Gaspıralı, Tercüman Newspaper, Common Turkish, Ceditçilik
