Özet
İbn Dakîki'l-Îd ve Şerhu’l-Erba‘ine Hadîsen En-Nebeviyye Adlı Eseri Bağlamında Hadis Şerh Metodu
Mutlak müctehid olarak nitelendirilen İbn Dakîki’l-Îd, eğitimine ilmî bir aile ortamında başlamış ve hadis, fıkıh gibi ilimlerde önemli âlimlerden istifade etmiştir. Öğretim faaliyetine memleketi Kûs’ta başlayan şârih, ardından önemli medreselerde dersler takrir etmiştir. O, Mâlikî fıkhı yanında Şâfiî fıkhında da yetkin hale gelmiş ve her iki mezhebe göre de içtihatta bulunmuş önemli bir ilim adamıdır. Özellikle ahkâm hadislerinin anlaşılmasına dönük olarak aralarında el-İhkâm ve el-İlmâm’ın da bulunduğu birçok eser yazmasının yanında ulemâ arasında revaç bulan Nevevî’nin el-Erbaûn’unu da şerh etmiştir. Genel olarak İslâm’a dair küllî kaideleri konu edinen kitaptaki hadisleri müellif, yeri geldikçe hadis, fıkıh, lügat ve Kelâm ilmi noktasından açıklamıştır. Ancak onun bu açıklamalara yer vermesinin temel nedeni hadisin doğru anlaşılmasına ve yorumlanmasına dair taşıdığı kanaatidir. Özellikle şerhte âyet ve hadisle istişhâd metoduna çokça yer vermiş, bahis konusu edilen hadisle ilgili olarak mezhebî farklılıklara temas etmiştir. Eserin tasnifinde sadece hadisçilerin değil aynı zamanda fakih, mutasavvıf, müfessirlerin görüşlerinden de faydalanması eserin önemini artıran bir etken olmuştur. İbn Dakîki’l-Îd’in bu eseri dışında da ahkâm hadislerine dair yaptığı şerhler bulunmaktadır. Bu çalışmada makale boyutuna aşmaması düşüncesiyle sadece bu eseri bağlamında eserin yapısal özellikleri, müellifin hadis şerh metodu ve kaynakları tespit edilmeye çalışılmıştır. Hadislerin açıklanması bağlamında Lügat, Hadis, Fıkıh ve Kelâm ilminin kapsamına giren çeşitli konulara temas ettiği görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Hadis, Şerh, İbn Dakîki’l-Îd, Nevevî, Şerhu’l-Erba‘ine Hadîsen en-Nebeviyye.
