Özet
Türkiye Su Ürünleri Yetiştiriciliği Sektörünün Rekabetçilik Düzeyine Akademisyenlerin Bakış Açısı
Ülkemizin en hızlı büyüyen sektörlerinden birisi de su ürünleri yetiştiriciliği sektörüdür. 1970’li yıllardan bu yana sektör hem kapasite, hem teknolojik imkanlar, hem de insan kaynakları bakımından oldukça ilerleme kaydetmiş ve en nihayetinde 2016 yılı istatistiklerine göre ülkemiz toplam su ürünleri üretiminin %40’ını karşılar hale gelmiştir. Gelecekte de büyümesini sürdürmesi öngörülen bu sektörün rekabetçilik düzeyinin belirlenmesi ve buna ilişkin yönetimsel stratejilerin geliştirilmesi gerektiği düşünülmektedir. Bu çalışmada su ürünleri ve balıkçılık ile ilgili araştırma birimlerinde görev alan akademisyenlerin sektörün rekabetçilik düzeyine bakış açılarının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada Porter tarafından geliştirilen ve rekabetçilik düzeyinin açıklanmasında en yaygın model olarak kabul edilen Elmas Modeli kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre rekabeti etkileyen kuvvetlerin en önemlisi akademisyenlere göre sırasıyla Firmalar Arası Rekabet (3,64±0,12), İkame Ürünlerin Etkisi (3,57±0,14), Tedarikçilerin Gücü (3,33±0,11), Alıcıların Gücü (3,17±0,11) ve Sektöre Yeni Giriş (2,63±0,12) olarak belirlenmiştir. Bunun yanı sıra akademisyenlere göre sektördeki bir firmanın seçmesi gereken jenerik strateji yaklaşımının Farklılaştırma olması gerektiği anlaşılmıştır. Rekabeti şekillendiren faktörlerin en önemlisinin firmalar arası rekabet olduğu düşünüldüğünde, rekabet gücünün artırmak isteyen bir firma için ürün veya üretim sürecini farklılaştırılması önerilebilir. Ayrıca elmasın köşelerini oluşturan faktörlerin sırasıyla Faktör Koşulları (3,79±0,05), Firma Stratejisi, Yapı ve Rekabet (3,60±0,06), Şans (3,60±0,09), Talep Koşulları (3,13±0,06), Devlet (3,06±0,06) ve İlgili ve Destek Endüstriler (2,78±0,07) olduğu görülmektedir. Buna göre akademisyenlerin bakış açılarından Türkiye su ürünleri yetiştiriciliği sektörünün rekabet düzeyi 3,31±0,04 ile orta olarak tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Su ürünleri yetiştiriciliği, Rekabetçilik, Porter, Elmas Modeli
