Diyanet İşleri Başkanlığı Merkez Kütüpanesi’nde Korunan Üç Adet Kur’ân-ı Kerîm’in Tezhiplerinin İncelenmesi
(Analysis of the Illuminations of the Three Qur’ans Preserved in the Central Library of the Presidency of Religious Affairs
)
|
Yazar
|
:
Şerife Ümran Çavuşoğlu
- Muhammet Bilgen
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2022
|
|
Sayı |
:
12-4
|
|
Sayfa |
:
882-895
|
Özet
Geçmişten günümüze Türkler hakim oldukları coğrafyalarda kendi kültürlerini, bulundukları coğrafyanın kültürü ile harmanlayarak, kendi sanat anlayışlarını geliştirmişlerdir. Bu kültürel birikimlerini, gelecek kuşaklara aktarmak için yazıyı, bezemeyi, kısacası sanatı kullanmışlardır. Sanat bir kitabın bünyesinde cilt, ebru, hat, minyatür, tezhip olarak vücut bulmuştur. Tezhip Orta Asyadan günümüze kadar gelen Türk sanatlarındandır. Türklerin ilime verdikleri önem onların kitap sanatlarına yansımıştır. Türklerin İslamiyet’i seçmeleri ve kutsal kitabı süslemeleri de tezhip sanatında ilerlemelerini sağlamıştır. Bu araştırmada Diyanet İşleri Başkanlığı Merkez Kütüphanesinde korunan Klasik döneme ait oldukları düşünülen üç adet 000645, 000071, 000059 envanter numaralı Kurân-ı Kerîmin tezhipleri incelenmiştir. Eserlerin görselleri dijital ortamda yapılan arşiv taramasından elde edilmiş ve ayrıca eserler bulundukları kütüphanede yerinde incelemeye tabi tutulmuştur. İstinsah tarihi belli olmayan yazma eserlerin işçilik, motif, kompozisyon, üslupsal özelliklerine bakılarak tezhiplerinin hangi döneme ait olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Bulgulara göre çalışmada incelenen Kur’an süslemelerinin Klasik dönem tezyinat özelliklerini taşıdığı düşünülmektedir. Çalışmada incelenen yazma eserlerin tezhiplerinin detaylı çizimlerle ve yazılı olarak kayıt altına alınması, Türk sanatı ile ilgili çalışma yapan araştırmacılara kaynak oluşturması ve gelecek nesillere aktarılması hedeflenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Yazma Eser, Kur’an-ı Kerîm, Tezhip, Diyanet İşleri Başkanlığı Merkez Kütüphanesi.
Abstract
From past to present, Turks have developed their own understanding of art in the geographies they ruled, by mixing their own culture with the culture of the geography they were in. In order to transfer this cultural accumulation to future generations, they used writing, decoration, in short, art. Art is embodied in a book as binding, marbling, calligraphy, miniature and illumination. Illumination is one of the Turkish arts from Central Asia to the present. The importance that Turks gave to science has been reflected in their book arts. Choosing Islam and their adornment of the holy book also enabled them to advance in the art of illumination. In this research, the illuminations of the Qur'an with the inventory numbers of 000645, 000071, 000059, which are thought to belong to the Classical period and preserved in the Central Library of the Presidency of Religious Affairs, have been analyzed. The visuals of the works have been taken from the archive scanning in the digital environment and they have also been analyzed on-site in the library. It has been tried to determine which period the illuminations of the manuscripts, whose copy date is not known, belong to by looking at the workmanship, motif, composition and stylistic features. According to the findings, it is thought that the ornaments of the Qur'an analyzed in the study have the characteristics of classical period ornamentation. It is aimed to record the illuminations of the manuscripts analyzed in the study with detailed drawings and in writing, to create a resource for researchers working on Turkish art and to transfer them to future generations.
Keywords
Manuscript, Qur’an, Illumination, Central Library of the Presidency of Religious Affairs.
