Özet
Safranbolu Pencerelerinin Sanatsal ve Sosyolojik Açıdan İncelenmesi
Safranbolu geleneksel konut mimarisinde pencereler, en iyi şekilde planlanmış birer tasarım ürünüdür. Safranbolu pencereleri aydınlatma, dış etkenlerden korunma, mahremiyet gibi işlevselliklerinin yanı sıra sanatsal açıdan da önem arz eden son derece estetik mimari elemanlardır. Odanın konumuna göre güneş ışığından olabildiğince yararlanmak için her duvarına, üçer pencere olmak üzere en az altı pencere ve ayrıca köşe pencereleri yerleştirilmiştir. Oda pencereleri genellikle 2/1 oranında 100-110 cm yüksekliğinde, 50-55cm genişliğindedir. Pencerelerin estetik açıdan güzel görünmesi ve odanın dışarıdan görülmemesi için, yastık ve sedir örtülerine uyumlu bir şekilde hazırlanmış ucu dantelli veya beyaz iş desenli beyaz perdelerle süslenmiştir. Safranbolu penceresi ve perdesi sanatsal açıdan bütünleşmiş ince bir zarafet örneğidir. 1937 yılında Karabük’te Demir çelik fabrikasının açılması ile Safranbolu bağlar bölgesinde modern yapılara yerleşen halk tarafından ahşap evler el değiştirmiş satılmış ve bilinçsizce tahrip edilmiştir. Bu tahribattan en çok zarar gören elemanlar da pencereler olmuştur, Koruma kurulu kararlarına kadar asri pencere modasına uyarak pencereleri değiştirip üçlü pencereler yerine asri pencereler yapılmıştır. Çalışmada Safranbolu konut mimarisinde yer alan birbirinden farklı pencereler ele alınarak sınıflandırılmış ve fotoğraflanmıştır. Kafesli pencere, tepe penceresi(revzenler), tömek, kim geldi penceresi, muşabak(giliste), kara kapaklar, cihannüma pencereleri, ahşap parmaklıklı pencere, giyotin pencere, ferforjeli dükkân pencereleri ve resmi binaların pencereleri işlevsellikleri ile anlatılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Safranbolu Penceresi, Revzen, Geleneksel Konut Mimarisi, Tömek, Cihannüma, Giyotin
