Türkçe

Quick access


Bu Dergi DOI ve Crosscheck üyesidir


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.




TABĞAÇLAR Han - Türk Sentezinde Sosyal Yaşam ve Yemek Kültürü
(T’O-PA -WEI Social Life and Food Culture under Han - Turk Syncretism )

Author : İbrahim Canbulat    
Type : Copyright
Printing Year : 2017
Number : 7-1
Page : 238-264


Özet
Tabğaç, 3. yüzyılda H’sien-pi Birliği’nin batı boylarından doğdu. Kuzey Çin’de 4. yüzyılda görülen siyasi belirsizlik döneminde, Tai adında bir devletçik oluşturdular. Aralarında Moğol kabilelerde bulunmakla birlikte konuşma dili Türkçeydi. Bir yandan göçebe gelenekleri, diğer yandan içine girdikleri yüksek Çin kültürünün pratik ve dinamikleri nedeniyle ikili bir yönetim tarzı geliştirdiler. Sonuçta bu kültürel sentez, yönetici sınıfı oluşturan hanedan ve seçkinlere yayıldı. Yer-Gök Tengri inancına bağlı olan Tabğaçlar, sonradan Budist olmuşlardır. Çinlileşme ve Budizm’in etkisiyle, yöneticileri göçebe Tabğaç kültürü ile yüksek Çin kültürü arasında sıkıştı kaldı ve melez bir kültür gelişti. Tabğaç dili, isimleri ve giysileri yasaklandı. Sonunda Çinlileşmiş haneden, Çinlilerin gözünde ‘barbar’, içinden çıktığı göçebelerce ‘Çinli’ olarak görülmekteydi. Bu sentezden doğan çok görkemli bir grotto ve ölü gömme geleneğinden geriye dönemin yaşam ve kültürünü belgeleyen arkeolojik eserler kaldı. Mezar odalarında bulunan işlevsel araçlar yanında freskler, Tabğaçların günlük yaşam ve kültürleri ile ilgili olarak önemli bilgiler sağlamaktadır. Bunlar kadar değerli bir başka belge ise Çin kaynaklarında bulunan Qimin Yaoshu’dur. Bu belgede sağlıklı beslenmenin gerekleri belirtilmekte ve önemli sayıda yemek reçetesi verilmektedir. Bu reçeteler arasında bulunan Barbar (hu) usulü çorba ve Barbar usulü tahıl reçeteleri, büyük olasılıkla Türk göçebelerden günümüze ulaşabilmiş en eski iki yemekle ilgilidir.

Anahtar Kelimeler
Doğu Türkleri, Tabğaç, Yemek Tarihi, Yemek Kültürü

Abstract
T’o-Pa Wei was born by H'sien-pi in the 3rd century as a statelet in Northern China which was in a social turmoil. Among them there were Turkic - Mongol tribes but used to speak a Turkic language, commonly. They entered bilateral administrative style due to the practice and dynamics of high Chinese culture and nomadic life style. Cultural syncretism spread to the ruling elite. Initially practicing Tengri belief, T’o-Pa Wei became Buddhist. Chinesiation on one hand, Buddhism as the official religion, they developed a bilateral social life. Finally, ruling class was seen in the eyes of the Chinese 'barbaric', through in the eyes of nomads 'Chinese'. Under this syncretism, they constructed a magnificent grotto by developing a burial tradition and practice; they inherited rich archeological remains documenting the stages of life and culture being excavated, recently. Besides tomb frescos, relics provide important information about their daily life and culture. At least it is valuable as others a document Qimin - Yaoshu found in China. It comprises what to eat as healthy diet and a significant number are recipes. “Nomad (Hu) style soup” and “Nomad style cereal soup” recipes provide us probably with the oldest known dishes of Turkic nomads.

Keywords
Eastern Turks, T’o-Pa Wei, Qimin Yaoshu, Food Culture, History of Food.

Advanced Search


Announcements

Formerly Karabuk University
Journal of Institute of Social Sciences between 2013-2020
(ISSN: 1309-436X eISSN:2147-7841))

Adress :Journal of Humanities and Tourism Research
Phone :0370 418 86 00 Fax :0 370 418 83 33
Email :nturker@karabuk.edu.tr

Web Yazılım & Programlama Han Yazılım Bilişim Hizmetleri