Özet
Resimli Cerrahiyye-i İlhaniyye Nüshalarının Osmanlı Resim Sanatı Açısından İncelenmesi
Günümüze ulaşan erken tarihli Osmanlı resim sanatı örnekleri 15. yüzyıla tarihlendirilmektedir. Dolayısıyla, Osmanlı resim sanatına ilişkin ilk nitelikli resimler Fatih Sultan Mehmet Dönemine aittir. Bu dönemde üretilmiş ve günümüze ulaşmış olan resimlerin bir bölümü, Sabuncuoğlu Şerafettin tarafından ilk nüshası Sultana sunulmak üzere hazırlanan Cerrahiyye-i İlhaniyye adlı resimli el yazmasının iki nüshasında yer almaktadır. El yazmasının bu iki nüshası dışında, yayınlarda, 17. yüzyılda resimlendirildiği düşünülen üçüncü bir nüshası da günümüze ulaşmıştır. Resimli üç nüshası bulunan Cerrahiyye-i İlhaniyye elyazmasının erken tarihli nüshalarındaki resimler, sanatsal açıdan başarılı örnekler olmamakla birlikte, bir sanatçı tarafından yapılmış olduklarını söylemek de oldukça iyimser bir yaklaşım olacaktır. Ancak bu resimler fazlaca bilgi ve belgesi günümüze gelmemiş olan Erken Dönem Osmanlı resim sanatının temsili açısından önemlidir. Ayrıca bu resimler, bir cerrahın kitabında kullanmak üzere ürettiği resimlere rastlanan ortamda, başkaca resim sanatçılarının bulunması ihtimalini güçlendirmesi açısından da dikkate değerdir. Erken tarihli örneklere nazaran daha gelişmiş bir kompozisyon düzeni ve uygulama teknikleri açısından daha başarılı örnekleri barındıran üçüncü nüshadaki resimleri, 17. yüzyıl Osmanlı resim sanatı bağlamında bir sanatçıya atfetmek mümkün değildir. Mevcut bilgiler doğrultusunda bu resimlerin ilgili dönemde yaşamış ismi ve diğer eserleri bilinmeyen bir sanatçıya ait olduğu söylenebilir. Makalede, Cerrahiyye-i İlhaniyye el yazmasının üç nüshasındaki resimlerin karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi ve bu bağlamda Paris Bibliotheque National’de (Supplement Turc, No:693), Millet Yazma Eser Kütüphanesi’nde (Ali Emir, No:79), İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi ve Etik Anabilim Dalı Kütüphanesi’inde (No:35) saklanan nüshalardaki resimlerin Osmanlı resim sanatı açısından incelenmesi amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Sabuncuoğlu Şerafeddin, Cerrahiyye-i İlhaniyye, Cerrahname, Ottoman Painting Art, Miniature, Traditional Turkish Arts
