|
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
|
Safranbolu'da Cumhuriyet Dönemi Konut Örnekleri Üzerine Bir Araştırma
(A Research on the Housing Examples of the Early Republican Period in Safranbolu
)
|
Yazar
|
:
A. Esra Bölükbaşı Ertürk
- Emre Karataş
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
|
Sayı |
:
10-2
|
|
Sayfa |
:
432-455
|
Özet
Sanayi Devrimi etkilerinin Safranbolu’ya ulaşmasından önce, önemli ticaret yolları üzerinde yer alan ve ticaretin önemli bir merkezi olan kent, aynı zamanda idari merkez olarak da bu dönemde dikkati çekmektedir. Geleneksel Safranbolu kenti konutları; kent içerisindeki konumları, arsa sınırlamaları, geleneksel aile yaşantısı, sosyal ve ekonomik yapı, inanç ve gelenekler, yerel malzemeler, iklim ve coğrafyanın etkisi ile yüzyıllar içerisinde şekillenmiştir. Cumhuriyet döneminde, bugün il merkezi, o dönemde ise Safranbolu’nun bir köyü olan Karabük’te, 1937 yılında Demir Çelik Fabrikası’nın kurulmasıyla yapılan sanayi atılımları, dönemin mimarideki modern anlayışa bağlı uygulamaları da hızlı bir biçimde etkilenmiştir. Karabük’te, özellikle Yenişehir’de sosyal donatılarıyla planlanmış bir alanda inşa edilmiş konutların yanında, geleneksel Safranbolu dokusu içerisinde, o dönem gayrimüslimlerin yaşadığı Kıranköy mevkii ile yine o dönem yaz mevsiminde kullanılan Bağlar mevkiinde yapılan Cumhuriyet Dönemi konutları mevcuttur. Bu konutlar o dönem için yeni yapı malzemelerinin kullanıldığı, yeni yapım tekniklerinin uygulandığı ve yeni yaşam tarzının hayat bulduğu örnekler olarak ele alınabilir. Çalışma kapsamında; Safranbolu’nun geleneksel dokusu içerisinde yer alan 12 adet Cumhuriyet dönemi konut yapısı tespit edilmiştir. Bunlar arasından rölöveleri alınarak plan ve iç mekân incelemelerinin yapılması mümkün olan beş adet konut yapısı seçilmiştir. Kıranköy mevkiinde bulunan, çok katlılığı ile dikkati çeken Gökay Apartmanı ile Bağlar mevkiinde, ele aldığımız dönem kapsamında tespit edilen yapılardan seçilen Ganioğlu Konağı, Kalafatoğlu Konağı, Dumlu Konağı ve Özkan Ailesine ait konut üzerine analiz çalışmaları yapılmıştır. Diğer yandan bu çalışmayı önemli kılan; modernist akımın, Türk inkılaplarının ardından “Yeni Mimari” adıyla geleneksel Osmanlı kenti Safranbolu’ya ulaştığında, burada tekrar nasıl yorumlandığını ortaya koymasıdır.
Anahtar Kelimeler
Cumhuriyet Dönemi, Safranbolu, Modernizm, Konut Mimarisi
Abstract
Before the effects of the Industrial Revolution reached Safranbolu, the city, which was located on important trade routes and an important center of trade, also attracted attention in this period as an administrative center. Traditional Safranbolu city residences have been shaped over the centuries with its location in the city, land limitations, traditional family life, social and economic structure, beliefs and traditions, local materials, the influence of climate and geography. In the Republican era, the city center, and then in Karabük, a village of Safranbolu, the industrial breakthroughs made by the establishment of the Iron and Steel Factory in 1937 rapidly affected applications of the period depending on the modern understanding of architecture. In Karabük, especially in Yenişehir, there are houses built in the traditional Safranbolu texture in an area planned with social facilities, the Kranköy area where non-Muslims lived at that time and in Republican era houses used in the summer season. These houses can be considered as examples where new building materials were used for that period, new construction techniques were applied and new lifestyles came to life.Scope of work: twelve republic-era residential buildings in the traditional texture of Safranbolu have been identified. Among these, five residential buildings were selected, and their plan and interior were inspected by survey. With the Gökay Apartment located in Kıranköy, attracting attention with its multi-layeredness, analysis studies were carried out on the residence of Ganioğlu Mansion, Kalafatoğlu Mansion, Dumlu Mansion and Özkan Family in Bağlar locality. On the other hand, what makes this study important is that the modernist movement reveals how it was interpreted here when it reached the traditional Ottoman city Safranbolu under the name of "New Architecture" after Turkish reforms.
Keywords
Republican Period, Safranbolu, Modernism, Residential Architecture
|
Derginin Yeni Adı (2020 yılı 10. ciltten itibaren)
Journal of Humanities and Tourism Research
Derginin Eski Adı
Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (2010-2020)
ISSN: 1309-436X eISSN:2147-7841 (2013-2020)
|
