English

Hızlı Erişim


Bu Dergi DOI ve Crosscheck üyesidir


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

Klasik Türk Edebiyatında Matla‘ Söyleme Geleneği ve Hâşimî’nin Matlalarının Yeni Bir Nüshası
(The “Matla” Telling Tradition in Classical Turkish Literature and a New Copy of Hâşîmî's Matlas )

Yazar : Aysun Çelik    
Türü :
Baskı Yılı : 2020
Sayı : 10-2
Sayfa : 369-413


Özet
Klasik Türk edebiyatında matlaın bir nazım şekli olarak kullanılmasının yanı sıra 16. asır şairlerinden Defterdâr-zâde Ahmed Cemâlî, bilinçli ve düzenli bir matla söyleme geleneği başlatmıştır. Sosyal hayatın konu edildiği, şûhâne ve doğal bir üslubun tercih edildiği, deyim, atasözü ve veciz ifadelerin sıklıkla kullanıldığı bir tarzı temsil eden bu gelenek, bugünkü tespitlerimize göre, Cemâlî de dâhil olmak üzere en az altı temsilciye sahiptir. 1100 adet matlaın sahibi Cemâlî’den sonra; Rüşdî’nin 403, Fennî’nin 366, Hâşimî’nin 334, Himmet-zâde Abdî’nin 253 ve Subhî-zâde Feyzî’nin 133 adet matlaı olduğu ve -Rüşdî hariç- bu şairlerin Cemâlî’yi kaynak göstererek matla söylediği tarafımızdan tespit edilmiştir. 17. asrın “tarih düşürme ve muamma manzumeleri”yle meşhur şairi Bursalı Hâşimî de matla söyleme konusunda Cemâlî’nin izinden gidenlerdendir. Hâşimî’nin şiirlerinin toplandığı ve birçok nüshasının olduğunu bildiğimiz divanı üzerinde iki adet yüksek lisans tezi hazırlanmıştır. Bu tezlerde Hâşimî’nin matlalarının çok kısa bir değerlendirmesi yapılmış ve metinleri verilmiştir. Ancak Ankara Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu içerisinde 06 Mil Yz FB 533/3 numarada kayıtlı bulunan bir şiir mecmuasının 150b-153b yaprakları arasında yer alan Metâli‘-i Hâşimî-i Burûsevî adlı bölümde Hâşimî’nin daha önce yayımlanmamış matlaları bulunmaktadır. Bu makalede; Cemâlî’nin temsil ettiği matla söyleme ekolünün diğer mümessilleri tanıtılmış, Hâşimî’nin matlalarının tespit ettiğimiz yeni nüshası değerlendirilerek Metâli‘-i Hâşimî konusundaki en geniş inceleme-metin çalışması ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler
Matla, Cemâlî, Hâşimî.

Abstract
In addition to using “matla” as a form of verse in classical Turkish literature, Defterdâr-zâde Ahmed Cemâlî, one of the poets of the 16th century, started the tradition of singing “matla” consciously and regularly. Representing a style in which social life is the subject, witty and natural style is preferred, and proverbial and aphorism expressions are frequently used. This tradition has at least six representatives, including Cemâlî, according to our findings today. After Cemâlî, who owns 1100 matlas; it has been determined that Rüşdî has 403, Fennî has 366, Hâşimî has 334, Himmet-zâde Abdî has 253 and Subhî-zâde Feyzî has 133 matlas, and except for Rüşdî, these poets refer to Cemâlî. Renowned poet Hâşimî, who is famous for his 17th century history and riddle verse, is also one of those who follow Cemâlî's in terms of singing matla. Two master's theses have been prepared on the divan, in which the poems of Hâşimî are collected, and we know that there are many copies. In these theses, a very brief evaluation of Hâşimî's matlas was made, and their texts were given. However, in the section titled Metâli‘-i Hâşimî-i Burûsevî, which is located between 150b-153b leaves of a poem magazine registered in 06 Milli Yz FB 533/3 in the Ankara National Library Manuscripts Collection, there are matlas that have not been published before. In this study, the other representatives of the matla way that is represented by Cemâlî are introduced, and the most extensive text examination on the issue of Metâli‘-i Hâşimî is made by evaluating the new copy of Hâşimî's matlas.

Keywords
Matla‘, Cemâlî, Hâşimî.

Gelişmiş Arama


Duyurular

    Yeni İndeks

    Dergimiz Haziran 2021'den (Cilt 11, Sayı 2) itibaren EBSCO (Sosyal Bilimler Ululslararası indeksi) tarafından indekslenmeye başlanmıştır.


    Aralık 2023 Sayısı

    Dergimizin Aralık 2023 Sayısı (Cilt: 13, Sayı:4) yayınlanmıştır. Tüm hakem ve yazarlarımıza katkıları için teşekkür ederiz.


Derginin Yeni Adı (2020 yılı 10. ciltten itibaren)
Journal of Humanities and Tourism Research
Derginin Eski Adı
Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (2010-2020)
ISSN: 1309-436X eISSN:2147-7841 (2013-2020)

Adres :Journal of Humanities and Tourism Research
Telefon :0370 418 86 00 Faks :0 370 418 83 33
Eposta :nturker@karabuk.edu.tr

Web Yazılım & Programlama Han Yazılım Bilişim Hizmetleri