Sivas İli Altınyayla İlçesi Merkez (Tonus) Camisi Vaaz Kürsüsü Süslemeleri
(Sermon Pulpit Decorations of the Central (Tonus) Mosque in Sivas Province Altınyayla District
)
|
Yazar
|
:
Fatma Kaya
- Hande Kılıçarslan
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
9-2
|
|
Sayfa |
:
640-656
|
Özet
İç Anadolu Bölgesi’nin kuzeydoğusunda yer alan Sivas ilinin 16 ilçesi bulunmaktadır. Bu ilçelerden birisi de Altınyayla’dır. İl merkezine 82 kilometre uzaklıkta olan Altınyayla ilçesi, Sivas- Kayseri yolunun doğusundadır. Altınyayla eski bir yerleşim yeridir fakat ne zaman ve kimler tarafından kurulduğuna dair net bir bilgi bulunmamaktadır. Sivas ili Altınyayla ilçesi Merkez (Tonus) Camii Ahmet Ağa tarafından Mahmut Usta’ya h. 1313 (m. 1895-96) tarihlerinde yaptırılmıştır. Altınyayla Merkez Camii ilçenin en eski camisi olmakla beraber Türk mimarisinde ahşap direkli ve tavanlı camilere örnektir. Orta Asya’dan Anadolu’ya taşınan ahşap cami yapma geleneğinin Gazneliler ve Karahanlılar tarafından uygulandığı bilinmektedir. Bu araştırmanın kapsamını Altınyayla Merkez Camii’nin vaaz kürsüsü süslemeleri oluşturmaktadır. Vaaz kürsüsü ahşap malzemeden olup oyma, çakma ve ahşap üzeri renkli kalem işi tekniklerinin birlikte kullanıldığı bir eserdir. Kürsü; “S” ve “C” kıvrımlar, vazo içerisinde çiçek motifleri, palmetler, rozetler, yapraklar ve bitkisel motiflerle süslenmiştir. Kürsü süslemeleri renk, motif, desen, kompozisyon ve teknik açıdan incelenmiştir. Süslemeler, fotoğraf ve ayrıntılı çizimler ile desteklenerek belgeleme çalışmasıyla günümüzdeki durumu tespit edilmiştir. Ahşap ana kaidede çatlamalar, süslemelerde ve renklerde kısmi bozulmalar tespit edilmiştir. Vaaz kürsüsünde yer alan süslemelere gereken önemin verilmediği görülmüştür. Günümüzde kullanılmayan vaaz kürsüsü hakkında daha önce ayrıntılı bir çalışma yapılmamıştır. Bu sebeple belgeleme çalışmasının yapılıp literatüre kazandırılması gelecek kuşaklara ulaşması açısından önem arz etmektedir.
Anahtar Kelimeler
Ahşap Süsleme, Altınyayla Camii, Bitkisel Boyama, Sivas, Vaaz Kürsüsü.
Abstract
There are 16 districts of Sivas Province which is located in the northeast of Central Anatolia Region. One of these districts is Altınyayla. Altınyayla district, which is 82 kilometers away from the city center, is on the east of the Sivas-Kayseri road. Altınyayla is an old settlement but there is no clear information about when and by whom it was established. Sivas Province Altınyayla District Central (Tonus) Mosque was built by Agha Ahmet to Craftsman Mahmut in hijri 1313 (1895-9). Altınyayla Central Mosque is the oldest mosque in the district and is an example of mosques with wooden pillars and ceilings in Turkish architecture. The tradition of making wooden mosques moved from Central Asia to Anatolia is known to be made by Ghaznavids and Karakhanids. The scope of this research consists of the ornaments of the sermon pulpit of Altınyayla Central Mosque. The sermon pulpit is a piece of wood material that uses the techniques of carving, pegging and pencil work all together. The pulpit is decorated with "S" and "C" folds, floral motifs in the vase, palmettes, rosettes, leaves and floral motifs. The pulpit decorations are examined in terms of color, motif, pattern, composition and technique. Decorations are documented with the support of photographs and detailed drawings, with which the present state of decorations has been determined. Cracks in the wooden main base, partial deterioration in decorations and colors are determined. It is seen that the needed importance is not given to the decorations on the sermon pulpit. No detailed study has been conducted on the sermon pulpit that has not been used today. That is why, it is important to carry out a documentation study with regard to bringing it into the literature for future generations.
Keywords
Wooden decoration, Altınyayla Mosque, Floral Painting, Sivas, Sermon Pulpit.
