İbn Dakîki'l-Îd ve Şerhu’l-Erba‘ine Hadîsen En-Nebeviyye Adlı Eseri Bağlamında Hadis Şerh Metodu
(Ibn Dakik Al-Id and Hadıth Commentary Method in the Context of His Study Sharh Al-Arbain Hâdisan Al-Nabaviyyah
)
|
Yazar
|
:
Muhammed Akdoğan
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
9-2
|
|
Sayfa |
:
489-503
|
Özet
Mutlak müctehid olarak nitelendirilen İbn Dakîki’l-Îd, eğitimine ilmî bir aile ortamında başlamış ve hadis, fıkıh gibi ilimlerde önemli âlimlerden istifade etmiştir. Öğretim faaliyetine memleketi Kûs’ta başlayan şârih, ardından önemli medreselerde dersler takrir etmiştir. O, Mâlikî fıkhı yanında Şâfiî fıkhında da yetkin hale gelmiş ve her iki mezhebe göre de içtihatta bulunmuş önemli bir ilim adamıdır. Özellikle ahkâm hadislerinin anlaşılmasına dönük olarak aralarında el-İhkâm ve el-İlmâm’ın da bulunduğu birçok eser yazmasının yanında ulemâ arasında revaç bulan Nevevî’nin el-Erbaûn’unu da şerh etmiştir. Genel olarak İslâm’a dair küllî kaideleri konu edinen kitaptaki hadisleri müellif, yeri geldikçe hadis, fıkıh, lügat ve Kelâm ilmi noktasından açıklamıştır. Ancak onun bu açıklamalara yer vermesinin temel nedeni hadisin doğru anlaşılmasına ve yorumlanmasına dair taşıdığı kanaatidir. Özellikle şerhte âyet ve hadisle istişhâd metoduna çokça yer vermiş, bahis konusu edilen hadisle ilgili olarak mezhebî farklılıklara temas etmiştir. Eserin tasnifinde sadece hadisçilerin değil aynı zamanda fakih, mutasavvıf, müfessirlerin görüşlerinden de faydalanması eserin önemini artıran bir etken olmuştur. İbn Dakîki’l-Îd’in bu eseri dışında da ahkâm hadislerine dair yaptığı şerhler bulunmaktadır. Bu çalışmada makale boyutuna aşmaması düşüncesiyle sadece bu eseri bağlamında eserin yapısal özellikleri, müellifin hadis şerh metodu ve kaynakları tespit edilmeye çalışılmıştır. Hadislerin açıklanması bağlamında Lügat, Hadis, Fıkıh ve Kelâm ilminin kapsamına giren çeşitli konulara temas ettiği görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Hadis, Şerh, İbn Dakîki’l-Îd, Nevevî, Şerhu’l-Erba‘ine Hadîsen en-Nebeviyye.
Abstract
Ibn Dakik Al-Id, who is considered to be the absolute mujtahid, started his education in a scientific environment and benefited from the important scholars in the sciences such as hadith and fiqh. He started teaching in his hometown of Kus, and then gave lessons in important madrasahs. He became proficient in Shafi’iyya fiqh besides Malikiyya fiqh and He is an important scholar who has made jurisprudence according to both sects. Especially in order to understand the hadiths of ahkam, he wrote many commentaries, including al-Ihkam and al-Ilmam. In addition to his work, he also expounded the Nawawi's el-Erbaûn, which is famous among scholars. The author generally explained the hadiths in the book, which contains the general principles of Islam, from hadith, fiqh, and vocabulary and theology science. Especially, he profits by evincing method in verse and hadith widely in commentary and he touched on the different opinions of sects about the hadith researched. In the classification of the work, he not only benefit from hadith scholars, but also views of jurits, commentators, mystics and thus, the importance of the work has increased. Apart from Ahmet's this work, there are commentaries he made about ahkâm hadiths. In this study, only the structural features of the work, the hadith commentary method and sources of the work have been tried to be determined in the context of this work. In the context of the disclosure of hadiths, it has been observed that it has come into contact with various subjects which are covered by the lexicography, hadith, jurisprudence and theology science.
Keywords
Hadith, Commentary, Ibn Dakik Al-Id, an-Nawawi, Sharh al-arbain.
