Özet
Tonal Müzikteki Pedal Tonunun İşlevleri ve Armoni Derslerindeki Uygulamaları
Tarihsel olarak incelendiğinde, çoğunlukla org müziğinde, “uzayan bas ses” olarak görülen pedal tonları, çeşitli akort sistemlerinin düzenlenmesi ve tonal sistemin öne çıkmasıyla, kendilerine ait birer armonik işleve sahip olmuşlardır. Öyle ki bu durum, uzayan bas ses ve tonal armonideki (akora ait olmayan) “yabancı ses” kavramlarının ötesinde, tonal yapıyı ve içeriğindeki bazı kadans oluşumlarını da destekler bir hâl almıştır. Tonal armonide pedal tonu/sesi ya da org pedalı olarak tanımlanan bu oluşum, temel olarak eksen (tonic), çeken (dominant) ve daha az sık görülmekle birlikte, alt çeken (subdominant) olmak üzere, uzayan (en az) bir sesi içerir. Bir pedal tonu, kuvvetli bir “armonik çekim alanı” yaratma potansiyeline sahiptir ve kendi armonik işlevine ait olmayan, bir diğer armonik yürüyüşle beraber kullanılabilir. Pedal tonu sayesinde, herhangi bir armonik yürüyüş, her ne kadar tonalite sınırlarını zorlarsa zorlasın (hatta tonaliteden kopma noktasına gelsin), tonal alana doğru çekilebilir. Bu olguya bağlı olarak, pedal tonları (Geç-) Romantik dönem bestecileri tarafından da sıklıkla kullanılmıştır. Tüm bu yapısal özellikleri inceleme altına alan bu makalede, tarihsel bağlamıyla birlikte pedal tonunun işlevsel (fonksiyonel) armonideki içeriği ve eğitsel bir araç olarak, armoni derslerindeki kullanıma hazır uygulamaları ele alınmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Pedal tonu, tonal armoni, armoni dersleri, armonik işlev
