Özet
Cemil Meriç ve Kemal Tahir’in Eserlerinde Toplumsal Değişme
Toplumsal değişme kavramı, toplumsal yapı analizinin ve sosyolojinin merkezinde yer almaktadır. Buradan hareketle Türkiye’nin sosyal yapısı ele alınırken toplumsal değişme; Tanzimat ile başlayıp günümüze kadar etkileri süren Batılılaşma, modernleşme ve küreselleşme süreçlerini ifade etmektedir. Farklı isimlerle ifade edilse, başka şekillerde tanımlansa da bu sürecin tamamı, Türk toplum tarihi içinde tek bir toplumsal değişme hareketine karşılık gelmektedir. Osmanlı’dan Cumhuriyete, Cumhuriyetin ilk yıllarından günümüze kadar uzanan bu değişim, genelde Batılılaşma olarak anılmaktadır. Cemil Meriç ve Kemal Tahir, Türkiye’nin toplumsal yapısını anlamak bağlamında başvurulması gereken iki önemli düşünce adamıdır. Meriç, Türk toplum yapısını belirleyen temel etmen olarak toplumsal değişmeyi ele almış; Tanzimat Devri, Cumhuriyetin ilanı gibi tarihsel süreçlerin Türkiye’nin toplumsal yapısındaki etkilerini gözlemlemeye çalışmıştır. Tahir ise, Türk toplumunun sorunlarının tarihî ve sosyal şartlar çerçevesinde çözüme kavuşabileceğine inanan bir romancı olarak eserlerini sosyolojik bir bakışla ortaya koymuştur. Hem Meriç’in hem Tahir’in eserlerinde, Türk toplum yapısını; Doğu-Batı çatışması, Batılılaşma ve toplumsal değişme ekseninde ele aldıkları görülmektedir. Meriç ve Tahir’in en önemli özelliği; yerlilik ekseninde, fakat eleştirel bir yaklaşımla toplumsal çözümlemeler yapmasıdır. Türk toplumunun sosyal sorunlarına çözüm bulmaya çalışmış olan iki isim de Batı düşünce dünyasını fethetmek üzere yola çıkmış ve yolculuk sonunda kendi millî değerlerine ulaşmıştır.
Anahtar Kelimeler
Toplumsal Yapı, Toplumsal Değişme, Cemil Meriç, Kemal Tahir, Türkiye’nin Toplumsal Yapısı.
